مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب مایه پیدایش حیات آدمی و الفبای آبادانی است. تمدنهای بزرگ بشری در حاشیه رودخانه های بزرگ شکل گرفته اند.
نقش آب در شکوفایی تمدنها به حدی است که این تمدنها را تمدنهای آبی یا هیدرولیک نامیده اند. تمدنهای نخستین در جنوب ایران، بین النهرین (عراق فعلی) و مصر از این جمله اند.
اقوام باستانی آب را جریان زنده ای می دانستند که از چشمه یا کوه بیرون می آید به همین دلیل هیچگاه آن را بدون پسوند زنده یا واژهای که حاکی از زنده بودن آن باشد به کار نمی بردند. در زبان عربی همیشه ازجریان آب و در زبان عبری از آب زنده یاد می کنند. موبدان همیشه عقیده داشتند که زمین از آب مقدس که هنوز در زیرزمین جریان دارد به وجود آمده است و پیدایش اراضی مصب رودخانه نیل را شاهدی بر این ادعا ذکر کرده اند.
با توجه به اهمیت آب و چالش های زیادی که در مدیریت منابع آب وجود دارد سازمان ملل متحد ۲۲ مارس برابر با دوم یا سوم فروردین ماه هر سال را به عنوان روز جهانی آب نامگذاری کرده است و همین مناسبت فرصتی برای اعلام برنامه ها و تاکید بر سیاستهای سازمانهای بین المللی و مرتبط با صنعت آب در سراسر جهان است.
بزرگداشت چنین روزی به ابتکار کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل متحد در ۲۲ دسامبر سال ۱۹۹۲ در اجلاس ریودوژانیرو به تصویب رسید و از سال بعد (۱۹۹۳) به طور رسمی اجرا شد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز در پنجاه و هشتمین نشست خود در دسامبر دو سال پیش موافقت کرد که دهه ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ بعنوان دهه ی بین المللی برای اقدام عملی در حوزه ی آب باشد و با موضوع آب برای زندگی نامگذاری شود.
سازمان ملل متحد شعار روز جهانی آب در سال جاری میلادی را آب و بهداشت (Water & Sanitation) اعلام کرده است. سازمان ملل متحد مردم جهان را برای گرامیداشت این روز که به چالش های پیش روی بهداشت آب توجه دارد فرا خوانده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

1- یک قطره از نفت می تواند 25 لیتر آب را غیرقابل شرب کند.
2- به طور کلی در دنیا، 70% آب برای کشاورزی، 22% برای صنعت و 8% برای مصارف شرب به کار برده می شود. در کشورهای کم درآمد و یا با درآمد متوسط این نسبت به 82% برای کشاورزی، 10% برای صنایع و 8% برای شرب است. برای کشورهای با درآمد بالا 30% برای کشاورزی، 59% برای مصارف صنعتی و 11% برای شرب مصرف می شود.
3- یک نفر می تواند به مدت یک ماه بدون غذا سرکند، امابدون آب بیش از 5 تا 7 روز امکان زنده ماندن ندارد.
4- از تمام مقدر آب در دنیا، 97.5% آن شور و فقط 2.5% آن آب شیرین است. از این حجم مختصر آب، 70% آن در یخچال های طبیعی در کره ی زمین و کمی کمتر از 30% در خاک محبوس است. حجمی معادل خیلی کمتر از 1% (0.007%  از کل حجم آب های دنیا) در دسترس بشر است.
5- ردپای آب یا آب مجازی، مقدار آبی است که برای تولید و یا رشد یک محصول مصرف می شود. به عنوان مثال یک کیلوگرم گوشت گاو، 16000 لیتر ردپای آب دارد. یک برگ کاغذ، 10 لیتر و یک فنجان قهوه 35 لیتر ردپا دارند. یک پردازشگر کامپیوتر هم حدود 32 لیتر ردپای آب دارد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مبارک تر شب و خرمترین روز

به استقبالم آمد بخت پیروز

دهل زن گو دو نوبت زن بشارت
که دوشم قدر بود امروز نوروز

مهست یا ملک یا آدمیزاد
پری یا آفتاب عالم افروز

ندانستی که ضدان در کمینند
نکو کردی علارغم بدآموز

مرا با دوست ای دشمن وصال است
تو را گر دل نخواهد دیده بردوز

شبان دانم که از درد جدایی
نیاسودم ز فریاد جهان سوز

گر آن شب با وحشت نمی بود
نمی دانست سعدی قدر این روز
سعدی

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفیه بیولوژیکی به روش لاگونهای هوادهی (Aerated  Lagoons):

بهره برداری از لاگونها هوادهی مانند سیستم لجن فعال میباشد با این تفاوت که بدون برگشت لجن عمل می نمایند. از لحاظ تاریخی این نوع لاگونها دراثر اصلاحاتی  که روی استخرهای تثبیت فاضلاب در مناطق معتدله (مواردی که از هوادهی مکانیکی برای تامین اکسیژن مورد نیاز جلبکها در زمستان استفاده میشد) صورت گرفت ، بوجود آمدند. البته باید گفت پس از اینکه دستگاههای هوادهی در برکه شروع بکار کردند، جلبکها ناپدید شده وبه جای آنها توده های فعال بیو لوژیکی مشابه آنچه در لجن فعال وجود دارد جایگزین شدند. درحال حاضر لاگونهای هوادهی بصورت واحدهای لجن فعال بدون برگشت لجن وبا حالت اختلاط کامل طراحی میگردند.

توسط لاگونهای هوادهی میتوان به کاهش 5BOD بیش از 90 درصد بازمان ماند نسبتا" طولانی (2 تا 6 روز) دست یافت .

درزمان ماند کمتر از دوروز بعلت کوتاه بودن بیش از حد زمان ، فلوکهای بیولوژیکی تشکیل نمیشوند وبه همین دلیل پیشنهاد نمیگردند (هرچند که غلظت لجن فعال درحدود1/mg400-200 میباشد، برخلاف آنکه درسیستمهای معمولی تصفیه فاضلاب و برکه های اکسیدداسیون غلظت لجن فعال درحدود 1/mg6000-2000 است).

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

واحداندازه گیری جریان ( Folw Measurement )

این واحد برای بهره برداری صحیح و موثر از یک تصفیه خانه فاضلاب مهم است . این واحد با کمک دستگاه های مختلف که برای سنجش جریان در کانال های روباز و مجاری بسته طراحی شده اند بنا می گردد . این وسایل برای سنجش فاضلاب خام ، پساب واحد های مختلف ، لجن اولیه و ثانویه و غیره بکار می روند .

از انواع دستگاه های سنجش جریان می توان به نازل ها ، فلومتر های مغناطیسی ، اریفیس ها ، و نتوری متر ها ، پارشال فلوم ، سرریز ها و غیره اشاره نمود .

معروف ترین و قدیمی ترین مجرای تنگ گذر کانال ونتوری است . ولی افت انرژی در پارشال فلوم از کانال و نتوری کمتر است از نظر پهنا ، پارشال فلوم به سه گروه با پهنای کم ، متوسط و پهنای زیاد تقسیم می شود . در تصفیه خانه های فاضلاب شهری برای اندازه گیری جریان فاضلاب بیشتر از نوع متوسط استفاده می شود .

جریان آب بعد از خروج از بخش تصفیه مقدماتی و قبل از ورود به تصفیه خانه اندازه گیری می شود تا اطلاعات لازم مانند کنترل جریان آب ورودی به قسمت های مختلف تصفیه خانه ، تنظیم مقدار مواد شیمیایی ، تعیین کارایی پمپ و الکتریسیته مورد نیاز ، محاسبه زمان باقی ماندن آب در مراحل مختلف تصفیه ، تنظیم مقدار آب تصفیه شده و محاسبه هزینه تصفیه یک واحد آب برای مسئولین فنی تهیه گردد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فرآيند انعقاد و لخته سازی
فرايند انعقاد شيميايی در تصفيه آب می تواند توام با ته نشينی و يا بدون ته نشينی باشد. بحث انعقاد شامل جزئيات استفاده از مواد منعقدکننده و پليمر الكتروليتها می باشد. مراحل انعقاد فلوکولاسيون و زلالســازی در تصفيه آبهای سطحی معمــول است. فرايند انعقاد و لخته سازی برای حذف مواد کلوئيدی مولد کدورت، رنگ (مواد آلی طبيعی) و آلک (فيتوپلانکتون) باکتريها و ويروسها می باشد.
سيستمهای متعارف تصفيه شامل انعقاد، لخته سازی، زلالسازی و متعاقب آن فيلتر شنی تند می باشد. مواد منعقد كننده شيميايی برای خنثی سازی بار الکتريکی ذرات کلوئيدی به آب تزريق می‌شوند تا امکان توده ای شدن آنها فراهم آيد. پس از تزريق مواد، اختلاط سريع آب با مواد شيميايی در مرحله انعقاد صورت مي‌گيرد. آب پس از تزريق مواد شيميايی منعقدکننده و كمك منعقدكننده  وارد حوضچه فلوکولاسيون می شود.  اختلاط ملايم آب در حوضچه لخته سازی برای ايجاد توده های سنگينی  قابل ته نشينی صورت می گيرد.         

مواد شيميايي منعقدکننده و کمک منعقدکننده
مواد منعقدکننده مواد شيميايی هستند که برای قابل ته نشينی ساختن ذرات  بخصوص ذرات کلوئيدی در آب استفاده می شوند. مواد کمک منعقد کننده موادی هستند که برای کمک در تشکيل توده با لخته و بهبود فرآيند انعقاد استفاده می‌شوند.
مواد منعقدکننده شامل موادي دارای پايه آلومينيوم يا آهن مانند سولفات آلومينيوم يا سولفات آهن يا کلرايد پلی آلومينيوم يا كلرايد آهن مي‌باشند كه از ترکيبات پلی الکتروليتها به عنوان منعقدکننده يا کمک منعقد کننده استفاده می‌شود. از پلی الكتروليتها مانند پلی آمينها، پلی آکريل آميدها برای آبهای دارای کدورت کم و رنگ کم در روش فيلتراسيون مستقيم استفاده می‌شود. پلی الکتروليتها ممکن است کاتيونی، آنيونی و يا آمفوتريک باشند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نحوه ارائه گزارش فاز صفر یا گزارش مطالعات شناسایی

تهیه و ارائه گزارش فاز صفر عمدتا در مورد طرح های جامع کشاورزی مرسوم می باشد ولی در ارتباط با طرحهای جامع فاضلاب برای شهر بزرگی چون تهران لازم به نظر میرسد ، در بعضی طرح ها ، مرحله شناسایی و مرحله توجیهی باهم ادغام می شوند، یعنی مطالعات فاز صفر و فاز یک در هم ادغام شده و در واقع گزارش فاز یک از نظر محتوی شامل گزارش فاز صفر نیز می باشد.
گزارش فاز صفر عمدتا موارد زیر را شامل می شود:
1-تهیه اطلاعات کلی: این اطلاعات شامل وسعت محل ، میزان جمعیت ، تراکم جمعیت ، طول و عرض جغرافیایی ، وضعیت راههای مواصلاتی ، شرایط آب و هوایی ، وضعیت آبرسانی موجود، شناسایی مصالح موجود در محل ، تهیه فهرست نقشه ها و عکس های هوایی موردنیاز .
2-شناسایی نواقص و کمبودهای بهداشتی و اولیت بندی آنها: کلیه نواقص و کمبودهایی که موجب پیشنهاد و تصویب طرح جامع گردیده است ، در این مرحله مورد بررسی قرار گرفته و اولیت بندی می شودو لازمه این کار بازدید از محل ، تماس با مسئولین محلی و صحبت با مردم خواهد بود. در این بازدیدها نتایج مثبت و منفی اجرای طرح و همچنین امکان اجرای طرح باید مورد بررسی قرار گیرد.
3-بررسی و ارائه پیشنهادات در رابطه با مبانی کلی طرح: منظور از مبانی کلی طرح شامل دوره طرح ، برآورد جمعیت ، مشخص ساختن طول کلی کانال های جمع آوری فاضلاب ، بررسی مقدماتی روشهای تصفیه با توجه به شرایط آب و هوایی محل ، بررسی مقدماتی روشهای جمع آوری فاضلاب ، بررسی مقدماتی روشهای دفع پساب ، برآورد اجمالی هزینه ها ، تعیین زمان لازم برای مطالعه و طراحی و اجرای طرح موردنظر می باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

معاون محیط دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد: استانداردهای تخلیه فاضلاب در خلیج فارس و دریای عمان به زودی ابلاغ می‌شود.

عبدالرضا کرباسی با بیان این مطلب افزود: استانداردهای تخلیه فاضلاب خلیج فارس ودریای عمان با همکاری دانشگاههای برتر کشور تهیه شده و به زودی ابلاغ می شود.

وی با بیان اینکه تا کنون دستورالعمل تخلیه فاضلاب خانگی و صنعتی وجود نداشته است اظهار داشت: این اقدام برای اولین بار در کشور انجام شده است.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: این دستورالعمل برای تصویب به کمیسیون زیربنایی ارسال شده که پس از تصویب نهایی هیئت دولت برای اجرا ابلاغ می شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب