مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استاندارد روش نمونه ‏گیری از پس‏آبهای صنعتی

  1 ـ هدف و دامنه کاربرد

 هدف از ارائه این استاندارد تعیین روشی جهت نمونه‏گیری از پس‏آبهای صنعتی است که در آن اصول مشخصی برای یکنواخت کردن روشهای مختلف نمونه‏گیری تدوین شده و این روش در مقیاس عمومی قابل اجراء بوده و در موارد خاص نیز احتمالا کاربرد خواهد داشت .

  2 ـ اصطلاحات و تعاریف

 2-1 نمونه‏گیری : واژه نمونه‏گیری که در این استاندارد بکار می‏رود عبارتست از برداشتن قسمتی از پس‏آب که نمایانگر کل پس‏آب مورد نظر باشد .

 2-2 فاضلاب خام 1 : عبارتست از آبی که پس از ورود به واحد صنعتی و گردش در مراحل مورد نظر به مواد موجود آلوده می‏گردد .

 2-3 پس آب صنعتی 2 : فاضلابی است که عمل پالایش جهت کاهش آلودگی در مورد آن انجام گرفته است .

  3 ـ نکات مهم در نمونه‏برداری 3

 3-1 هدف اصلی نمونه‏گیری بدست آوردن قسمت کوچکی از پس آب صنعتی است که نمایانگر خصوصیات واقعی پس آب باشد و مهمترین عوامل اساسی برای رسیدن باین مقصود عبارتند از :

 " نقطه نمونه‏گیری " , " زمان و تناوب نمونه‏گیری " , " حفظ ترکیبات نمونه تا زمان اجرای آزمایش ."

 3-2 در هر روش نمونه‏برداری قواعد عمومی زیر باید بکار رود :

 3-2-1 نمونه‏ها باید نشان دهنده وضعیت موجود در نقطه‏ای باشد که از آن محل برداشت انجام گرفته است .

 3-2-2 نمونه‏ها باید دارای حجم مناسب به نحوی باشد که امکان تجدیدپذیری آزمون به تعداد مورد نظر در روش آزمون مربوطه فراهم گردد .

 3-2-3 نمونه‏ها باید طبق روشی جمع‏آوری , بسته‏بندی و حمل و نقل گردد که مراقبتهای لازم جهت تأمین عدم تغییر در ترکیبات و خصوصیات ویژه آن تا مرحله تجزیه در آزمایشگاه درباره آن اعمال شده باشد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

PH متری:

PH آب غلظت یون های هیدروژن اسیدیته یا قلیایی بودن آن را مشخص می کند.آب خالص به میزان خیلی کم به یون های H  و OH تجزیه می شود. PH آب آشامیدنی معمولا باید در حدود 7 (خنثی) باشد. در حالتی که PH کمتر از 7 باشد ، آب حالت اسیدی و در صورت PH بالای 7 آب خاصیت قلیایی به خود می گیرد.

هرچه PH آب از PH خنثی آب پایین تر باشد حلالیت آهن در آب بیشتر می شود،از این رو در صنایع مختلف برای جلوگیری از خوردگی آب، PH آب را بالاتر از خنثی تنظیم می کنند.سرعت خورندگی ناشی از اسیدی بودن آب با افزایش دما افزایش می یابد، بنابراین در دماهای زیاد بالا نگهداشتن PH آب کاملا ضرورت دارد.

PH آب آلوده شده اساسا رابطه بین دی اکسید کربن آزاد و مقدار بی کربنات و کربنات را نشان می دهد.آبهای طبیعی معمولا دارای PH بین 4 تا 9 می باشند.و اکثر آنها به علت انحلال کربنات ها و بی کربنات های قلیایی پوسته ی زمین کمی قلیایی می باشند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اندازه گیری قلیاییت

محلولهای مورد نیاز:

- اسید کلرئید ریک یا اسید سولفوریک 0,02 نرمال

- معرف متیل اورانژ 0,05 درصد

- فنل فتالئین 1 درصد

توجه: درصورتیکه نمونه آب دارای کلر باقیمانده است با اضافه کردن یک قطره محلول تیوسولفات

سدیم 1/. نرمال آنرا حذف کنید.

روش کار:

25،50،100سی سی از نمونه چند قطزه اندیکاتور فنل فتالئین اضافه کنید(2 قطره)

اکر آب مورد آزمایش صورتی شد محلول را با اسید کلریدریک استاندارد تا بیرنگ تیتر کنید ( اگرنمونه

کمتر از8/3 باشد، در حضور اندیکاتور فنل فتالئین تغییر رنگ نداده وقلیائیت فنل فتالئین ندارد در

اینصورت ادامه کار راانجام دهید ) حال به محلول 3 قطره متیل اورانژ بیفزایید اگر آب مورد آزمایش

زرد شده آنرا با اسید کلرید ریک استاندارد تا ظهور رنگ زرد نارنجی تیتر کنید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

روش آزمایش P/A حضور- عدم حضور

روش آزمایش P/A حضور- عدم حضور ، جهت تشخیص کلی فرمها در آب است . در حقیقت ، روش ساده شده  و اصلاح شده ی تخمیر چند لوله ای است . محط کشت مورد نیاز این آزمایش ، آبگوشت P/A می باشد که شامل لاکتوز براث ، لوریل تریپتوز براث و برموکروزول ارغوانی است . پس از کشت بطری حاوی نمونه را در انکوباتور در دمای 35-+0/5 در جه ی سانتیگراد برای مئت 24تا 48 ساعت قرار می دهند . تشکیل رنگ زرد در محیط ، نشان دهنده ی شرایط اسیدی در نتیجه یتخمیر لاکتوز می باشد . هر تست احتمالی نیاز به ست تائیدی دارد . تمام محیط کشت هایی که واکنش اسیدی یا کاز داده اند را به محیط کشت برلیان گرین منتقل کرده و در دمای 35-+0/5 برای مدت 24 ساعت در انکوباتور قرار می دهند . تولید گاز در محیط برلیان گرین لاکتوز بایل براث ، نشان دهنده ی مثبت بودن تست تائیدی است . نتیجه را به صورت وجود یا عدم وجود کلیفرم را در 100 سی سی گزارش می کنند .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

هدایت ویژه آب ، شاخص قابلیت آن در هدایت یک جریان الکتریکی است و از این نظر که قابلیت هدایت الکتریکی ویژه ، نسبت معین و مستقیمی با TDS و مواد محلول موجود در آب دارد، لذا اندازه گیری آن به‌منظور کنترل کیفیت آب از اهمیت زیادی برخوردار است. در صنعت ، هدایت آب در کنترل تخلیه جوشاورها و آبهای برگشتی سیستمهای خنک کننده اهمیت زیادی دارد.

هدایت ویژه با عکس مقاومت الکتریکی نسبت مستقیمی دارد. آب خالص دارای مقاومت بالای الکتریکی و هدایت ویژه پایین می‌باشد. واحد هدایت الکتریکی در سیستم (یکای هدایت الکتریکی مواد در سیستم SI) ، زیمنس می‌باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مولاریته یا غلظت مولار که با (M) نشان داده می‌شود، عبارت است از تعداد وزن مولکول گرم (یا تعداد مول) از یک جسم حل شده در یک لیتر محلول. مول کمیت اساسی است که یک شیمیدان تجزیه با آن سر و کار زیادی دارند. یک مول برابر با 6.023X1023 مولکول از یک جسم است. اصطلاح مول در یک مفهوم وسیع برای توصیف مقادیر ترکیبات مولکولی ، عناصر آزاد و یونها بکار می‌رود. به بیان دیگر وزن تعداد 6.023X1023 عدد مولکول ، یون یا عنصر برابر با 1 مول مولکول ، یون یا عنصر است که به صورت مولکول گرم ، یون گرم یا عنصر گرم نامیده می‌شود.

تهیه محلولهای مولار

برای تهیه یک محلول مولار از یک ترکیب باید یک مول از آن را وزن کرده و به مقدار کافی به آن آب ااضافه کنیم تا دقیقا یک لیتر محلول بدست آید. به عنوان مثال برای تهیه یک محلول 2M از اسید سولفوریک باید گرم 196.16=98.08×2 از اسید سولفوریک را در مقدار کافی آب حل کنیم تا یک لیتر محلول 2M اسید سولفوریک بدست آید. وقتی یک محلول مایع تهیه می‌کنیم، حجم محلول به ندرت مساوی مجموع حجمهای اجزا خالص سازنده آن است. معمولا حجم نهایی محلول بیشتر یا کمتر از مجموع حجمهای اجزا سازنده آن است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

 کلیفرم ها

گروهی از باکتری های هوازی و بی هوازی اختیاری ، گرم منفی ، میله ای شکل و بدون اسپور هستند که قادرند در شرایط هوازی در محیط های کشت انتخابی لاکتوزدار در دمای 5/0 ± 35 درجه سلسیوس در مدت 24 تا  48 ساعت تولید اسید و گاز کنند .

     اساس روش

این روش  براساس تلقیح حجم معینی از نمونه آب به محیط انتخابی لاکتوز دار و گرمخانه گذاری در دمای 5/0 ± 35 درجه سلسیوس انجام می پذیرد . سپس با استفاده از محیط های کشت انتخابی و تائیدی ، وجود کلیفرم ها تائید می شود .

  نمونه برداری

دست کم 500 میلی لیتر آب را ( طبق استاندارد ملی 4208 ) سال 1376 آئین کار نمونه برداری از آب جهت آزمونهای باکتریولوژی نمونه برداری کنید .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

شرح وسایل آزمایشگاه

پی پت : ساده ترین و عملی ترین وسیله  اندازه گیری جهت برداشتن حجم معینی از محلولها و مایعات است درجات پی پت بر حسب میلی لیتر و دهم لیتر است که اغلب در 20 درجه سانتی گراد مدرج شده اند یعنی حجم مورد نظر هنگامی کاملا دقیق است که محلول نیز 20 درجه سانتی گراد باشد

.فور یا oven: برای استریل کردن وسایل شیشه ای و فلزی در دمای 180-160 درجه سانتیگراد به مدت 2-1 ساعت مناسب است .

 

چراغ بونزن : با استفاده از ان می توانید دهانه لوله ازمایش ارلن و بشر و... که قبلا استریل شده اند را از ورود الودگی خارجی مصون نگه داشت .معمولیترین وسیله تولید گرما در ازمایشگاه است

 

بورت : استوانه شیشه ای مدرجی است که به وسیله ان می توان در تیتر کردن محلولها حجم معینی از مایع را مصرف کرد بورت معمولا در اندازه های 10 تا 100 میلی لیتری درجه بندی شده است و هر میلی لیتر نیز خود به 10 قسمت برابر تقسیم شده است در انتهای بورت شیری است که به وسیله ان می توان از محلول داخل بورت هر اندازه که خواسته باشیم استفاده کنیم .

. بالن ژوژه یا بالن حجمی : این بالن ها دارای گردن تنگ و باریکی بوده و دارای یک خط دایره ای شکل در روی گردن هستند حجم این بالنها 20 . 50. 100 .250 . 500 . 1000 .2000 میلی لیتری است این بالن ها جهت تهیه محلولهای استاندارد و رقیق کردن محلولها تا حجم معین به کار می روند .

 

ارلن مایر : برای گرم کردن مایعات و همچنین هنگامی که می خواهند از بورت برای سنجش محلولی استفاده کنند و یا رسوب را از محلولی به وسیله قیف جدا کنند از ان استفاده می کنند ارلن مایر به شکل مخروط است و ممکن است به صورت درجه بندی شده باشد

 

.بشر یا لیوان استوانه ای  : ضخامت تمام جداره ان یکسان است و از ان برای گرم کردن محلول و مایعات استفاده می شود از نوع مدرج ان می توان برای تعیین حجم و یا برداشتن حجم مشخصی از محلولها و مایعات به طور تقریبی استفاده کرد از بشر مدرج یا ساده برای گرم کردن محلولها تهیه محلولها و برداشتن مایعات و انتقال محلولها استفاده کرد .

 

دسیکاتور : برای خشک کردن مقدار کم اجسام کاربرد دارد در قسمت پایین ان جسم جاذب الرطوبه ای مثل اسید سولفوریک  غلیظ یا کلرید کلسیم قرار دارد جسم خشک کردنی را روی صفحه وسطی قرار می دهند

 

.قیف : برای انتقال مایعات از ظرفی به ظرف دیگر و همچنین برای صاف کردن رسوبها یا جدا کردن مایع از جامد به کمک کاغذ صافی مورد استفاده قرار می گیرد

مزور : به دو صورت 1 – گیلاس 2 – استوانه وجوددارد 

مرجع تخصصی آب و فاضلاب