مرجع تخصصی آب و فاضلاب

با بزرگ شدن شهرها و افزایش جمعیت آنها و گسترش صنایع و کارخانه ها از سوی دیگر، مسئله آلودگی محیط زیست روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند.
با گسترش زندگی ماشینی و به علت بی توجهی افراد به منابع همگانی هر روز انواع بیشتری از آلودگی محیط زیست آدمیان و حیوانات را آلوده تر و زندگی را تهدید می کند.
وجود فاضلاب ها یکی از عوامل آلودگی محیط زیست هستند و لذا بایستی آنها را جمع آوری و از شهرها بیرون آورد. نخست باید آنها را پلایش و تصفیه کرد و سپس به گردش آب در طبیعت برگرداند.

جمع آوری گنداب ها و پساب ها از شهر ها از دیدگاه های ذیل لازم و ضروری است:
-    بهداشت همگانی
-    نظم محیط زیست
-    کاربرد مجدد فاضلاب
-    تغذیه سفره های آب زیر زمینی

3-2- تعیین مقدار فاضلاب تولید شده در یک شهر (دبی طرح):
1-فاضلاب های خانگی که شامل آب حاصل از شستشو، حمام، پخت و پز و ... می باشد.
2-فاضلاب های صنعتی شامل آب حاصل از استفاده در کارخانه ها و کارگاه ها.
3-فاضلاب های ناشی از بارندگی، روان آب های سطحی

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

جمع آوري و دفع آبهاي سطحي از طريق كانالهاي روباز:
در اين روش كانالها ي آبرو عمدتاً روباز بوده و فقط در نقاط ضروري از قبيل تقاطع خيابانها و يا پل عابر پياده و به صورت رو بسته اجرا مي گردد.
اين روش گرچه از نظر صرف هزينه ساخت كانال از ساير روشها ارزانتر است و همچنين تميز كردن آن آسانتراست، اما داراي عوارض نامطلوبي به شرح زير مي باشد:

-در خيابانها باعث كاهش سطح پياده رو مي گردد بخصوص در خيابانهاي فرعي كه عرض پياده رو آن 12 الی 3 متر مي باشد و اين كاهش عرض با در نظر گرفتن فضاي سبز كاملاً محسوس و نامطلوب است.

-با توجه به عوارض محدوده مورد طراحي در صورتيكه عرض كلي پياده رو به علت جوي روباز تعريض گردد مخارج عملياتي خاكي افزايش خواهد يافت.

-غالباً جوي ها به محل تخليه زباله توسط عابرين كسبه و اهالي تبديل شده و باقي ماندن مواد در جوي باعث آلودگي تعفن و محل تخم گذاري حشرات مي گردد.

-تغيير ابعاد و يا سر پوشيده شدن آن در موارد ضروري باعث متغير بودن عرض پياده رو مي گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مدیر عامل آب و فاضلاب مازندران از افتتاح مدرن ترین تصفیه خانه فاضلاب خاورمیانه با حضور رییس جمهور و وزیر نیرو خبر داد و افزود: این تصفیه‌خانه فاضلاب با اعتبار ۶۸۷ میلیارد ریال به بهره‌برداری می رسد.
محمدتقی حسین زاده با بیان اینکه این طرح به منظور ارتقاء بهداشت عمومی ، حفظ محیط زیست و جلوگیری از اکوسیستم دریای خزر به اجرا در آمده است گفت: پیش بینی شده است که این تصفیه خانه در ۴ مدول و با ظرفیت ۹۶ هزارمتر مکعب در شبانه روز احداث شود که ۴۰۰ هزار نفر تحت پوشش این شبکه قرار می گیرند .
وی با اشاره به اینکه مدول اول این طرح با ظرفیت ۲۳۲۴۰ متر مکعب در شبانه روز آماده بهره برداری است تصریح کرد: با افتتاح مدول اول این طرح ۱۰۵هزار نفر تحت پوشش شبکه فاضلاب شهر ساری قرار خواهند گرفت.
مدیر عامل آب و فاضلاب مازندران افزود: اجرای ۲۹۷کیلومتر خط اصلی،فرعی، انتقال و پساب در قطرهای ۱۰۰۰ ، ۱۲۰۰ و ۱۴۰۰ میلی متر احداث ایستگاه پمپاژ اصلی با ظرفیت ۱۹۰۰ لیتر در ثانیه از اقداماتی است که تاکنون انجام شده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بررسی روشهای جمع آوری فاضلاب :
1-سیستم جداگانه جمع آوری فاضلاب بهداشتی از فاضلاب سطحی:
مزایای این سیستم : دبی ورودی به تصفیه خانه فاضلاب کم میشود؛ به عمل تصفیه روی سیلاب نیاز نخواهد بود؛ آب رودخانه آلوده نمی شود؛ قطر لوله ها کم میشود؛ چنانچه نیازی به کاربرد ایستگاه پمپاژ داشته باشیم حجم کمتری از فاضلاب پمپ شده و این موجب صرفه جویی میشود.
معایب: در اثر پایین بودن قطر لوله ها ممکن است گرفتگی لوله پیش بیاید؛ اجرای دو سیستم لوله کشی مجزا پرهزینه است؛ کانال های جمع آوری فاضلابهای سطحی تنها در هنگام بارندگی مورد استفاده قرار میگیرد.
2- سیستم مشترک جمع آوری فاضلاب بهداشتی و فاضلاب سطحی:
مزایای این سیستم: قطر لوله ها زیاد وامکان گرفتگی لوله ها کم است؛ فاضلاب بخاطر اختلاط با سیلاب رقیق میشود؛ از انجا که تنها یک خط لوله کار گذاشته میشود ارزانتر است؛ تعمیر و نگهداری شبکه نیاز به لوازم لوله بازکنی پیچیده ندارد.
معایب: سیلاب با فاضلاب مخلوط شده و آلودگی محیطی را پیش می آورد؛ در روزهای بارانی شبکه خوب عمل میکند و در مواقع دیگر بخاطر زیاد بودن قطر مجاری تامین سرعت خودشستشویی مشکل است؛ بخاطر زیاد بودن قطر لوله های بکار رفته در شبکه حمل و نقل آنها مشکل است؛ در اثر رگبارهای شدید پیش بینی نشده ممکن است شبکه نتواند تمام سیلاب را منتقل کند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استخر های تثبیت فاصلاب:

استخر های تثبیت فاضلاب در ساده ترین شکل خود حوضچه های عریض و کم عمقی هستند که در آن فاضلاب خام بوسیله روش های کاملا طبیعی در اثر واکنش جلبک ها و باکتری ها تصفیه می گردد. هزینه های ساختمانی ٬ میزان سرمایه گذاری اولیه و تعمیرات مورد نیاز آن ها پایین و بهره برداری و نگهداری از آن ها بسیار آسان و کم هزینه است.

کاهش کلیروفرم های مدفوعی نیز نسبت به سایر روش های تصفیه فاضلاب بیشتر می باشد.

استخر های تثبیت فاضلاب بدون شک در مناطق گرمسیری و جایی که زمین کافی در اختیار باشد یکی از موثر ترین روش های تصفیه فاضلاب است . بایستی متذکر شد که استفاده از این استخر ها منحصر به مناطق گرمسیری نمی باشد و در اکثر شرایط آب و هوایی ٬ حتی مناطق سردسیری مانند آلاسکا . راندمان مناسبی داشته است. در تصفیه فاضلاب های صنعتی نیز استخر های تثبیت فاضلاب کارایی چشمگیری از خود نشان دادند. در کشور های صنعتی نیز علیرغم وجود تکنولوژی مدرن و پیشرفته امروزی سهم موثری به استخر های تثبیت فاضلاب واگذار گردیده است. به طور مثال یک سوم از کل تصفیه خانه های فاضلاب شهری در امریکا از نوع استخرهای تثبیت می باشند.

این استخر ها به طور کلی بر اساس ماهیت واکنش ها بیولوژیکی درون آن ها به سه دسته اساسی زیر تقسیم بندی می شوند:

 1. استخر های هوازی          Aerobic ponds                           

2.استخر های بی هوازی        Anaerobic ponds        

3.استخر های هوازی و بی هوازی ( اختیاری)  Facultative ponds

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نكاتی چند در اجرای پل های بتن مسلح    
در سال های اخیر شناخت از رفتار سازه ها و برآورد نیروهای وارد بر آنها به خصوص در هنگام زلزله از پیشرفت قابل ملاحظه ای برخوردار بوده . جامعه مهندسی كشور ما نیز در بخش مشاوره (طراحی سازه ها) از این خوان دانش به مدد حضور آیین نامه های طراحی به روز و ابزارهای قدرتمند نرم افزاری وارداتی، بهره مند شده است.

این موضوع در مراحل اول و دوم مطالعات طراحی به خوبی رخنمون داشته اما در اجرا متاسفانه فاصله قابل توجهی میان دانش نیروهای بخش طراحی با دانش نیروهای فنی دستگاه های نظارتی و پیمانكاران به وجود آمده كه خود عامل مهمی در برآورده نشدن كیفیت مناسب در هنگام اجرای سازه ها شده است.

البته این نكته نیز دور از ذهن نماند كه گاهی اوقات نیز فاصله مذكور به طور معكوس و به دلیل عدم آگاهی بخش طراحی از روش ها و ظرفیت های موجود در صنعت ساخت و ساز به طرح هایی با قابلیت های اجرایی پایین ختم گردیده است. مقاله حاضر به چند نكته از هر دو حیطه مورد اشاره در ارتباط با طراحی و اجرای پل های بتن مسلح می پردازد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مراحل مختلف خدمات مهندسي طرح هاي شبكه جمع آوري فاضلاب :
-فاز صفر ( مرحله شناسائي )
-فاز يك ( مرحله توجيهي )
-فاز دو ( مرحله تشريحي )
-فاز سه ( مرحله اجرايي )
-فاز مرحله بهره برداري و نگهداري از سيستم
الف ) مطالعات فاز صفر :
براي شروع مطالعات از فاز صفر استفاده مي كنيم . اين مرحله يك مرحله شناسائي است و در حقيقت يك بررسي كلي در جمع آوري اطلاعات و حدود و نيازهاي طرح در اين مرحله مشخص مي شود .
در اين مرحله خلاصه گزارش چند صفحه اي شامل خلاصه اي راجع به تعداد جمعيت ، ميزان آب مصرفي ، مساحت عمليات و برآورد در مورد كل هزينه در فاز يك تهيه مي گردد .
هزينه ها براساس سرانه حساب مي شوند و هرچه جمعيت بيشتر باشد هزينه كمتر خواهد بود .
يعني در جمعيت هاي كوچكتر هزينه به مراتب بيشتر است . در حال حاضر براي جمعيت هاي بالاي 8 هزار نفر هزينه سرانه هشت هزار تومان مي باشد ( سال 1373 )
گزارش تهيه شده در اين مرحله بايستي قادر باشد به سوالات زير پاسخ دهد :
-آيا ادامه مطالعات در مرحله بعدي قابل توجيه است ؟
-چه نوع مطالعات اضافي مورد نياز است ؟
-برآورد هزينه ، ظرفيت و بازده تقريبي طرح چقدر است ؟
ب ) مطالعات فاز يك :
مطالعات فاز يك ، يك سري مطالعات مقدماتي است ، يك بررسي همه جانبه است و فاقد جزئيات اجرائي است . مرحله اي است كه با بررسي جزئيات كافي امكان يا عدم اجراي گزينه هاي طرح اجرائي مورد بررسي قرار گرفته و در صورت تاييد ، گزينه برتر انتخاب مي گردد . توجيه بهداشتي ، فرهنگي نيز لازم است صورت گيرد .
مطالبي كه در يك گزارش مرحله توجيهي مد نظر قرار مي گيرد عبارتست از : هدف طرح ، جمع آوري كليه اطلاعات و آمارهاي موجود و تكميل آن ها ، توصيف و تحليل داده هاي موجود ، انجام مطالعات و آزمايش هاي لازم براي تعيين مشخصات لازم براي طراحي ، تهيه نقشه ، برآورد كلي ابعاد و حجم كار و هزينه براي روش هاي مختلف جمع آوري ، تامين هزينه اجرائي كار ، قابليت اجرائي هر گزينه ، اثرات زيست محيطي ناشي از اجرا و بهره برداري طرح .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب